Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Majątek małżonków składa się zatem z dwóch części:
a) majątku wspólnego,
b) majątku osobistego.
Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do majątku wspólnego należą w szczególności:
a) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
b) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
c) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
d) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
(Dz. U. z 2023 r. poz. 1230, 1429, 1672 i 1941),
e) środki zgromadzone na koncie OIPE w rozumieniu art. 2 pkt 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1238 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego (OIPE)
(Dz. Urz. UE L 198 z 25.07.2019, str. 1) oraz na subkoncie OIPE w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym (Dz. U. poz. 1843) każdego z małżonków.
Do majątku osobistego zalicza się zaś w szczególności (art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego):
a) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,
b) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
c) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,
d) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
e) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,
f) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,
g) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,
h) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
i) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
j) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Co oznacza wspólność ustawowa majątkowa małżeńska? Oznacza to, że każdy z małżonków jest uprawniony do współposiadania rzeczy, które wchodzą w skład majątku wspólnego. Co szczególnie istotne, w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku. Dopiero w przypadku ustanowienia rozdzielności majątkowej możliwym jest dokonanie podziału majątku wspólnego małżonków. Rozdzielność majątkowa może powstać w drodze umowy bądź na mocy orzeczenia sądu.
Podstawa prawna:
– ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Masz pytania dotyczące podziału majątku? Borykasz się z problemem natury prawnej, a nie jesteś w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej? Możesz skorzystać z darmowej porady w punktach nieodpłatnych porad prawnych i obywatelskich m.in. w Starostwie Powiatowym w Gorzowie Wielkopolskim.
Adres: budynek starostwa przy ul. J. Pankiewicza 5-7, pok. 116, punkty czynne od poniedziałku do piątku w godz.: 7:30 – 15:30.
Artykuł powstał w ramach realizowanego przez Stowarzyszenie CIVIS SUM zadania publicznego pt.: Prowadzenie punktu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz realizacja zadań z zakresu edukacji prawnej na terenie powiatu gorzowskiego w 2024 r.” finansowanego ze środków przekazanych przez Powiat Gorzowski. Artykuł jest wkładem własnym osobowym do ww. zadania.