Ścieżki rowerowe stają się coraz bardziej powszechnym elementem infrastruktury miejskiej w Polsce. Ułatwiają one bezpieczne poruszanie się rowerzystów, a także promują ekologiczne i zdrowe formy transportu. Jednak nie wszyscy sobie zdają sprawę, kto właściwie ma prawo do korzystania z tych ścieżek. W poniższym artykule omówiono przepisy prawne regulujące to zagadnienie.
Zgodnie z polskim Prawem o ruchu drogowym (ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym), ścieżka rowerowa to droga lub część drogi niebędącą jezdnią, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi, przeznaczoną do ruchu rowerów, hulajnóg elektrycznych i urządzeń transportu osobistego oraz osób poruszających się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch i ruchu pieszych, w przypadkach przewidzianych w ustawie. Może być ona fizycznie oddzielona od jezdni lub chodnika, co zwiększa bezpieczeństwo użytkowników.
Użytkownicy ścieżki rowerowej
- Rowerzyści – Jak wiadomo, głównymi użytkownikami ścieżek rowerowych są oczywiście rowerzyści. Prawo o ruchu drogowym wyraźnie określa, że rowerzyści mają obowiązek korzystania ze ścieżki rowerowej, jeżeli są one wyznaczone dla kierunku, w którym się porusza lub zamierza skręcić.
- Użytkownicy hulajnóg elektrycznych – W ostatnich latach popularność hulajnóg elektrycznych znacząco wzrosła. Zgodnie z nowelizacją Prawa o ruchu drogowym z 2024 r., użytkownicy hulajnóg elektrycznych są zobowiązani do korzystania ze ścieżek rowerowych. W przypadku ich braku mogą korzystać z jezdni, ale tylko pod warunkiem, że ograniczenie prędkości na niej wynosi maksymalnie 30 km/h.
- Użytkownicy urządzeń transportu osobistego (UTO) – Są to m.in. deski elektryczne, monocykl elektryczny i inne podobne urządzenia. Tak jak hulajnogi elektryczne, ich użytkownicy również muszą korzystać ze ścieżek rowerowych, jeśli tylko są dostępne.
Kiedy piesi mogą korzystać ze ścieżki rowerowej?
Zgodnie z prawem piesi nie powinni korzystać ze ścieżek rowerowych, chyba że spełnione zostaną określone warunki. Prawo przewiduje takie wyjątki jak:
- Brak chodnika – Jeśli wzdłuż drogi brakuje chodnika lub pobocza, piesi mogą korzystać ze ścieżki rowerowej, jednak muszą ustępować pierwszeństwa rowerzystom.
- Chodnik, który jest niedostosowany do ruchu pieszych – W sytuacjach, gdy chodnik jest w złym stanie technicznym lub całkowicie niedostępny (np. z powodu robót drogowych), piesi mogą korzystać ze ścieżki rowerowej, zachowując ostrożność i ustępując pierwszeństwa rowerzystom.
Przepisy dotyczące korzystania ze ścieżki rowerowej:
- Obowiązek jazdy po ścieżce rowerowej – Rowerzyści, hulajnogiści i użytkownicy urządzeń transportu osobistego mają obowiązek korzystania ze ścieżki rowerowej, jeśli jest ona dostępna.
- Prędkość – Użytkownicy ścieżek rowerowych powinni dostosować prędkość jazdy do warunków panujących na drodze, aby nie stwarzać zagrożenia dla siebie i innych. Maksymalna dopuszczalna prędkość na ścieżce nie różni się od tej uregulowanej ogólnie tzn. na przykład w obszarze zabudowanym 50 km/h, w strefie zamieszkania 20 km/h, a dla hulajnóg i UTO – zawsze 20 km/h.
- Pierwszeństwo – Rowerzyści i ww. użytkownicy ścieżek rowerowych muszą pamiętać, że na przejściach dla pieszych piesi mają pierwszeństwo; użytkownicy ścieżek rowerowych mają także pierwszeństwo przed autami korzystającymi z jezdni. Warto tez pamiętać, że poruszający się ścieżką rowerzysta nie ma obowiązku zsiadać z roweru podczas przejazdu przez skrzyżowanie. Jeśli porusza się chodnikiem bez ścieżki, wówczas powinien z roweru zsiąść.
- Dziecko na rowerze – Dzieci poniżej 10 roku życia mogą zgodnie z prawem jeździć na rowerze wyłącznie pod nadzorem osoby dorosłej i tylko po chodnikach lub ścieżkach dla pieszych. Uprawnienie do poruszania się po drogach publicznych można uzyskać dopiero po ukończeniu 10 roku życia (karta rowerowa).
Korzystanie przez rowerzystę z chodników jest dozwolone wyjątkowo, gdy:
- Opiekuje się on osobą w wieku do lat 10 kierującą rowerem;
- Szerokość chodnika wzdłuż drogi, po której ruch pojazdów jest dozwolony z prędkością większą niż 50 km/h, wynosi co najmniej 2 m i brakuje drogi dla rowerów, drogi dla pieszych i rowerów lub pasa ruchu dla rowerów;
- Warunki pogodowe zagrażają bezpieczeństwu rowerzysty na jezdni (śnieg, silny wiatr, ulewa, gołoledź, gęsta mgła).
Sankcje za nieprzestrzeganie przepisów
Nieprzestrzeganie przepisów dotyczących korzystania ze ścieżek rowerowych może skutkować nałożeniem mandatu. Wysokość takiego mandatu zależy oczywiście od rodzaju wykroczenia i okoliczności jego popełnienia.
Najczęstsze naruszenia to:
- Jazda rowerem po jezdni, mimo że dostępna jest ścieżka rowerowa.
- Mandat karny w wysokości 100 zł, zgodnie z taryfikatorem mandatów.
- Używanie ścieżki rowerowej przez pieszych bez uzasadnionej przyczyny.
- Mandat karny w wysokości 50 zł.
Podsumowując, ścieżki rowerowe są przeznaczone głównie dla rowerzystów, ale prawo dopuszcza również korzystanie z nich przez użytkowników hulajnóg elektrycznych oraz innych urządzeń transportu osobistego. Piesi mogą korzystać ze ścieżek rowerowych tylko w wyjątkowych sytuacjach. Przestrzeganie przepisów dotyczących korzystania ze ścieżek rowerowych jest istotne dla zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim uczestnikom ruchu drogowego.
Osoby, które borykają się z problemami prawnymi, a nie są w stanie pokryć kosztów odpłatnej pomocy, mogą skorzystać z darmowej porady w punktach nieodpłatnych porad prawnych i obywatelskich w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Wawrzyniaka 4.
Obowiązują zapisy na porady pod nr tel.: 95 73 55 909.
Więcej informacji na www.edukacja-prawna.info.pl/gorzow-wielkopolski
Artykuł powstał w ramach realizowanego przez Stowarzyszenie CIVIS SUM zadania publicznego pt.: „Prowadzenie punktu nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w godz.: 15:30-19:30 oraz realizacja zadań z zakresu edukacji prawnej na terenie Miasta Gorzowa Wielkopolskiego w 2024 r.”, finansowanego ze środków pochodzących z budżetu Państwa przekazanych przez Miasto Gorzów Wielkopolski.