W polskim systemie prawnym znieważenie i zniesławienie to dwa odrębne pojęcia, które różnią się inną formą naruszenia dóbr osobistych człowieka. Oba te czyny są uregulowane w Kodeksie karnym i mają na celu ochronę godności oraz dobrego imienia jednostki.
Znieważenie
Jest to przestępstwo polegające na obrażeniu kogoś w sposób uwłaczający jego godności. Zostało one opisane w art. 216 Kodeksu karnego. Znieważenie może być werbalne, pisemne lub poprzez gesty, a także za pośrednictwem mediów społecznościowych.
Przykłady:
✓ obraźliwe słowa lub wyzwiska kierowane do osoby
✓ wykonywanie obraźliwych gestów
✓ publikowanie poniżających treści w Internecie
Konsekwencje prawne znieważenia
Znieważenie jest ścigane z oskarżenia prywatnego, co oznacza, że pokrzywdzony musi sam złożyć skargę do sądu. Karą jaką można otrzymać może być grzywna, kara ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolności do jednego roku. W przypadku, gdy znieważenie dotyczy funkcjonariusza publicznego podczas wykonywania przez niego obowiązków służbowych, kary mogą być surowsze.
Zniesławienie
Zniesławienie to działanie, które polega na pomówieniu innej osoby o takie postepowanie lub właściwości, które mogą ją poniżyć w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego do zajmowania określonego stanowiska, prowadzenia działalności zawodowej lub społecznej. Zniesławienie opisuje art. 212 Kodeksu karnego.
Przykłady:
✓ Rozpowszechnianie fałszywych informacji o przestępstwach rzekomo popełnionych przez osobę.
✓ Publikowanie nieprawdziwych informacji dotyczących życia prywatnego osoby.
✓ Publikowanie nieprawdziwych informacji w mediach.
Konsekwencje prawne zniesławienia
Zniesławienie może być ścigane zarówno z oskarżenia prywatnego, jak i z oskarżenia publicznego, jeżeli wymaga tego interes społeczny. Kara za zniesławienie to grzywna, kara ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolności do dwóch lat. Jeśli czyn został popełniony za pomocą środków masowego przekazu, kary mogą być surowsze.
Różnice między znieważeniem, a zniesławieniem
1) Przedmiot przestępstwa:
✓ Znieważenie: koncentruje się na bezpośrednim obrażeniu godności osoby.
✓ Zniesławienie: dotyczy rozpowszechniania fałszywych informacji, które mogą zaszkodzić reputacji osoby.
2) Forma czynu:
✓ Znieważenie: często jest werbalne, w formie gestu lub pisemne.
✓ Zniesławienie: najczęściej występuje w formie pisemnej lub medialnej.
3) Ściganie:
✓ Znieważenie: ścigane jest z oskarżenia prywatnego.
✓ Zniesławienie: ścigane jest z oskarżenia prywatnego.
4) Kary:
✓ Znieważenie: grzywna, kara ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku.
✓ Zniesławienie: grzywna, kara ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do dwóch lat, surowsze kary w przypadku użycia mediów masowego przekazu.
Znieważenie i zniesławienie, mimo podobieństw, dotyczą różnych aspektów ochrony dóbr osobistych. Znieważenie dotyczy bezpośrednich ataków na godność osoby, podczas gdy zniesławienie odnosi się do fałszywych oskarżeń, które mogą zaszkodzić jej reputacji. W obu przypadkach ofiary mają możliwość dochodzenia swoich praw na drodze sądowej, a za popełnienie tych czynów grożą poważne konsekwencje prawne.
Osoby, które borykają się z problemami prawnymi, a nie są w stanie pokryć kosztów odpłatnej pomocy, mogą skorzystać z darmowej porady w punktach nieodpłatnych porad prawnych i obywatelskich na terenie powiatu żarskiego: w Żarach, Lubsku, Brodach i Jasieniu. Obowiązują zapisy na porady pod nr tel.: 536 885 770. Więcej informacji na www.edukacja-prawna.info.pl/powiat-zarski
Artykuł powstał w ramach realizowanego przez Stowarzyszenie CIVIS SUM zadania publicznego pt.: „Prowadzenie punktu nieodpłatnej pomocy prawnej i punktu nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego oraz realizacja zadań z zakresu edukacji prawnej na terenie Powiatu Żarskiego w 2024 r.” finansowanego ze środków przekazanych przez Powiat Żarski.