Adopcja (przysposobienie), jest uznaniem dziecka innych rodziców, z którym nie ma więzi biologicznej, za własne. Zgodnie z polskim ustawodawstwem przysposobić można osobę małoletnią, tylko dla jej dobra. W Polsce istnieją dwie możliwe drogi dokonania adopcji – adopcja poprzez przysposobienie konwencjonalne lub bezpośrednie (adopcja ze wskazaniem).
Adopcja ze wskazaniem polega na tym, że matka dziecka sama decyduje komu powierzy nad nim opiekę, kto finalnie stanie się rodziną adopcyjną. Do niedawna adopcja ze wskazaniem była wykorzystywana tylko w obrębie rodziny, np. umierająca matka chciała, żeby dzieckiem zajęła się jej siostra. Obecnie natomiast coraz częściej korzystają z niej osoby, które nie są ze sobą spokrewnione.
Drugą procedurą jest przysposobienie konwencjonalne, tzn. przez ośrodek adopcyjno – opiekuńczy. Od adopcji ze wskazaniem różni się ona przede wszystkim tym, że rodzice adopcyjni pozostają anonimowi dla matki biologicznej. O adopcję dziecka mogą starać się małżeństwa posiadające co najmniej 5-letni staż małżeński oraz osoby samotne. Nie jest natomiast możliwe wspólne adoptowanie dziecka przez parę pozostającą ze sobą w związku nieformalnym
Jeśli dziecko ukończyło trzynaście lat, do przysposobienia potrzebna jest jego zgoda. Sąd opiekuńczy powinien także wysłuchać przysposabianego, który nie ukończył lat trzynastu, jeżeli może on pojąć znaczenie przysposobienia. Wyjątkowo sąd opiekuńczy może orzec przysposobienie bez żądania zgody przysposabianego lub bez jego wysłuchania, jeżeli nie jest on zdolny do wyrażenia zgody lub jeżeli z oceny stosunku między przysposabiającym a przysposabianym wynika, że uważa się on za dziecko przysposabiającego, a żądanie zgody lub wysłuchanie byłoby sprzeczne z dobrem przysposabianego.
Trzeba pamiętać, że ominięcie ustawowych procedur adopcyjnych stanowi przestępstwo nielegalne adopcji. Polega ona na wyszukiwaniu dzieci do adopcji i przyszłych rodziców, z ewentualnym uzyskaniem zgody od rodziców biologicznych, w celu osiągnięcia korzyści majątkowych. Takiej samej karze – pozbawieniu wolności od 3 miesięcy do lat 5, podlegają zarówno „organizatorzy” adopcji, rodzice biologiczni wyrażający na nią zgodę, jak i nowi ”rodzice adopcyjni” dziecka.
Adopcja może być pełna i niepełna. Jej rodzaj ma zasadniczy wpływ dziedziczenie. Adopcja pełna rodzi między przysposabiającym a przysposobionym dzieckiem taką samą więź prawną, jaka istnieje między biologicznymi rodzicami a dziećmi. Natomiast adopcja niepełna tworzy więź jedynie między przysposabiającym a przysposobionym. Na tej podstawie, w wyniku adopcji pełnej, dziecko dziedziczy po swoich rodzicach adopcyjnych, jak i po innych krewnych, tak, jakby istniały pomiędzy nimi więzy krwi. Nie będzie jednak dziedziczyć po swoich rodzicach biologicznych, ponieważ więzi z nimi zostały całkowicie zerwane. Natomiast w przypadku adopcji niepełnej, dziecko dziedziczy tylko po rodzicach adopcyjnych, już nie po ich krewnych. Rodzice biologiczni pozostają nadal poza kręgiem spadkobierców, ale włączają się do niego biologiczni krewni dziecka.
*opieka, rodzina, dziedziczenie, przestępstwa, sąd