Umowa o pracę zawierana jest przynajmniej w dwóch egzemplarzach – po jednym dla pracodawcy i pracownika. Należy ją sporządzić na piśmie. Jeżeli pracownik nie otrzymał pisemnej umowy o pracę, pracodawca powinien potwierdzić na piśmie ustalenia dotyczące stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków zanim dopuści pracownika do pracy, inaczej bowiem naraża się na ryzyko popełnienia wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Za początek zawiązania stosunku pracy uważa się termin określony przez umowę, a jeśli brak jest w niej takiej informacji, uważa się, że stosunek powstał w dniu zawarciu umowy.
Umowę taką może zawrzeć nie tylko osoba pełnoletnia, ale również małoletnia, czyli taka, która nie ukończyła 18. roku życia. Natomiast w takim wypadku, wymaga się zgody jego przedstawiciela ustawowego (zwykle rodzica) lub opiekuna. Samodzielne podpisanie umowy przez młodocianego jest niemożliwe, ponieważ nie mają oni pełnej zdolności do czynności prawnych, a więc także do podpisywania umów.
Umowę o pracę można zawrzeć na czas oznaczony, na próbę oraz na czas nieokreślony. Najbardziej pożądaną przez pracowników jest tej ostatni typ umowy. Wiąże się to z faktem, że umowa na czas nieokreślony niesie za sobą wiele korzyści dla pracownika – trudniej ją wypowiedzieć, ponieważ, w przeciwieństwie do umowy zawartej na próbę czy na czas określony, wymaga uzasadnienia przyczyn wypowiedzenia i konsultacji pracodawcy z zakładową organizacją związkową. Ten typ umowy gwarantuje również płacę minimalną (przy zatrudnieniu na pełny etat) oraz różne świadczenia pracownicze. Umowa ta nie zawiera terminu jej rozwiązania.
Przepisy prawa pracy zapewniają szczególną ochronę trwałości stosunku pracy kobiet w ciąży. Kobiety w ciąży mają również prawo do urlopu macierzyńskiego, w wymiarze od 20 do 37 tygodni, w zależności od liczby urodzonych dzieci. Zwykle po urlopie macierzyńskim bezpośrednio wykorzystuje się także urlop rodzicielski, który trwa od 32 do 34 tygodni. Oba rodzaje urlopu są płatne, w przeciwieństwie do urlopu wychowawczego, na który również można się zdecydować po wykorzystaniu już pozostałych dwóch.
Jednym z najważniejszych aspektów ochrony kobiet w ciąży jest zakaz rozwiązywania umowy o pracę i to także w sytuacji, gdy pracownica zaszła w ciążę już podczas okresu wypowiedzenia. Zakaz ten obejmuje również czas trwania urlopu macierzyńskiego. Nie oznacza to jednak, że zwolnienie jest całkowicie niemożliwe. Pracodawca ma bowiem taką możliwość w przypadku zaistnienia przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownicy. Chodzi tutaj o (1) ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, (2) popełnienie przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem oraz o (3) zawinioną utratę uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. Zakaz rozwiązywania umowy o pracę nie obejmuje również pracownic zatrudnionych na okres próbny, nieprzekraczający jednego miesiąca.
Warto wiedzieć, że pracownik może odwołać się do sądu pracy, jeżeli wypowiedzenie umowy o pracę, dokonane przez pracodawcę, było nieuzasadnione lub niezgodne z prawem. W takiej sytuacji, odwołanie należy wnieść do sądu w terminie 21 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę.
* rodzina, opieka, zatrudnienie, przestępstwa i wykroczenia