Phishing i malvertising – jak się przed nimi bronić?
Internet niesie za sobą wiele korzyści. W obecnych czasach już znaczna większość ludzi jest zawsze „online” oraz właśnie „online” załatwia wszelkiej maści sprawy – i te prywatne, i te zawodowe. Jednak ogrom zalet funkcjonowania w sieci nie może przyćmiewać naszej czujności. W Internecie czyha bowiem wiele niebezpieczeństw, a jego ogólnodostępność tworzy duże pole do popisu różnemu rodzajowi oszustw internetowych, tzw. cyberatakom. Cyberataki mogą przybierać różne formy. Niestety w ostatnim czasie odnotowuje się ich coraz więcej. Warto więc przyjrzeć się im nieco bliżej.
Najpopularniejszym z nich jest chociażby tzw. phishing, który polega na tym, że oszust internetowy próbuje, za pomocą różnych środków, wyłudzić od ofiary poufne informacje. Celem są przede wszystkim loginy, hasła, numery kart kredytowych i rachunków bankowych czy wrażliwe informacje firmowe. Oszuści bez skrupułów podszywają się pod sklepy internetowe, a nawet pod bank, czy instytucje publiczne. W treści wiadomości przesyłanych najczęściej drogą mailową czy SMS-ową, prosi się odbiorcę o podanie jego danych osobowych, czy wejście w link do strony łudząco przypominającej oryginalną platformę internetową, pod którą oszust się podszywa. Najczęściej, jako powód takich wiadomości, jest podawane wystąpienie chociażby problemu z kontem użytkownika. Ważne jest, by w takich sytuacjach, nigdy nie podawać swoich danych, zarówno wysyłając je mailowo, jak i wpisując na stronie internetowej, która otwiera się po wejściu w podesłany link. Często oszuści w mailu proszą o dokonanie procedury zmiany hasła za pomocą podesłanego fałszywego linku. Niestety po wpisaniu tam naszych danych logowania, oszust po prostu je przechwytuje. Może on wtedy w praktyce korzystać z naszych kont na portalach internetowych, konta bankowego, a w przypadku podania numerów karty bankowej, również dokonywać na nią internetowych zakupów.
Jak rozpoznać phishing? Po pierwsze, należy zwrócić uwagę na adres mailowy, z którego otrzymaliśmy wiadomość z prośbą o podanie danych. Często adresy te mają taką konstrukcję, która na pierwszy rzut oka powinna wzbudzić podejrzenia. Warto wejść na oryginalną stronę sklepu, czy instytucji, od której rzekomo pochodzi dana wiadomość i porównać adres mailowy z wiadomości, z tymi, które podane są na stronie w zakładce „Kontakt”. Jeśli nadal nie mamy pewności, co do autentyczności adresu mailowego, można skontaktować się z daną instytucją, czy sklepem telefonicznie i w ten sposób to ustalić. Jeśli natomiast doszło już do wejścia w podany link, to należy zwrócić uwagę na adres www strony internetowej – czy nie różni się on konstrukcyjnie od tych używanych oryginalnie przez daną witrynę. Adres www podawany przez oszustów może przykładowo wyróżniać się błędem ortograficznym – np. paypla.com/pl, zamiast prawidłowego paypal.com/pl. Innym rodzajem phishingu jest też podszywanie się pod osoby, które są bardzo dobrze znane potencjalnej ofierze – np.: pod jej znajomych czy rodzinę. Oszuści hakerzy posługują się w tym wypadku często aplikacją Messenger i po włamaniu się na konto bliskiej ofierze osoby, podszywają się pod nią prosząc o przelew pieniędzy, podanie hasła BLIK, tłumacząc to nagłym wypadkiem czy innym wymyślonym zdarzeniem losowym.
Malvertising polega natomiast na rozprzestrzenianiu złośliwego oprogramowania przy użyciu reklam internetowych. Użytkownicy sieci są narażeni m.in. na ransomware, skrypty wydobywających kryptowaluty czy trojany bankowe oraz na omówiony już wcześniej phishing. Niestety z takimi reklamami można się spotkać nawet na najbardziej znanych witrynach sieciowych, a ich odróżnienie od legalnych reklam jest bardzo trudne. Szczególnie należy uważać na takie reklamy w przypadku używania smartfonów. Niestety rzadko instaluje się na nich antywirusy, a przy używaniu tak małego ekranu łatwiej jest nawet przypadkiem kliknąć i wejść w złośliwą reklamę. Często takie reklamy przekierowują internautów na strony phishingowe.
Jak się chronić przed malvertisingiem? Podstawą tu jest solidna ochrona antywirusowa, która musi być stale aktualizowana, tak samo jak system operacyjny i przeglądarki internetowe, z których korzystamy na co dzień. Rozsądnym jest również zainstalowanie oprogramowania blokującego reklamy, jednak takie działanie może sprawić, że wiele naszych ulubionych serwisów utrzymujących się z reklam zwyczajnie zniknie z sieci. Żeby tego uniknąć, można postawić na tzw. Ghostery, czyli narzędzia filtrujące reklamy, przepuszczając tylko te dobre i legalne. W przypadku urządzeń mobilnych należy unikać zewnętrznych sklepów z aplikacjami, które nie weryfikują zamieszczanych w nich aplikacji. Natomiast podstawą jest zainstalowanie na nich ochrony antywirusowej.
Artykuł powstał w ramach realizowanego przez Stowarzyszenie CIVIS SUM zadania publicznego pt.: „Prowadzenie punktu nieodpłatnej pomocy prawnej i punktu nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego oraz realizacja zadań z zakresu edukacji prawnej w Powiecie Nowosolskim w 2023 r.” finansowanego ze środków przekazanych przez Powiat Nowosolski.