Dziedziczenie ustawowe polega na przejściu spadku na spadkobierców, gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu.
Przepisy kodeksu cywilnego regulują kolejność dziedziczenia, i tak:
- w pierwszej kolejności do spadku powołani są spadkobiercy pierwszej grupy, tj. dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Jeżeli jednak dziecko nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom lub dalszym zstępnym w częściach równych. Udział spadkowy przypadający małżonkowi nie może być mniejszy niż jedna czwarta całości spadku;
- w braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice. Udział spadkowy (część spadku) każdego z rodziców, który dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku,
- w braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych,
- jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych,
- jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym,
- jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku,
- w braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy; dziedziczą oni w częściach równych,
- jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym,
- w braku zstępnych tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych,
- w braku małżonka spadkodawcy i wyżej wymienionych krewnych, spadek przypada w częściach równych tym dzieciom małżonka spadkodawcy (pasierbom), których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku,
- w braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.
Nie dziedziczy małżonek rozwiedziony, ani pozostający w separacji. Ważne jest, iż małżonek jest wyłączony od dziedziczenia, także jeżeli spadkodawca złożył pozew o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a żądanie to było uzasadnione.
Małżonek dziedziczący z ustawy w zbiegu z innymi spadkobiercami (poza zstępnymi spadkodawcy, którzy mieszkali z nim razem w chwili śmierci) może żądać ze spadku ponad swój udział spadkowy przedmiotów urządzenia domowego, z których za życia spadkodawcy korzystał wspólnie z nim lub wyłącznie sam. Prawo to nie przysługuje jeżeli wspólne pożycie małżonków ustało za życia spadkodawcy.
Ponadto małżonek i inne osoby bliskie spadkodawcy, które zamieszkiwały z nim do dnia jego śmierci, są uprawnione do korzystania w ciągu trzech miesięcy od otwarcia spadku z mieszkania i urządzenia domowego w dotychczasowym zakresie.
