Majątkiem można rozporządzić:
1. za życia – zbywając go odpłatnie lub nieodpłatnie
2. na wypadek śmierci − poprzez testament.
Rozrządzić majątkiem na wypadek śmierci można tylko przez testament. Jeżeli nie sporządzimy testamentu lub testament zostanie uznany za nieważny, spadek odziedziczą spadkobiercy ustawowi.Dziedziczenie polega na tym, że wskutek śmierci osoby fizycznej, jej prawa i obowiązki majątkowe przechodzą na jedną lub kilka osób.Spadkobiercy nabywają spadek z chwilą jego otwarcia, tj. z chwilą śmierci spadkodawcy. Dla ustalenia co wchodzi w skład spadku liczy się moment jego otwarcia, czyli chwila śmierci spadkodawcy.
Spadek tworzą wyłącznie prawa i obowiązki majątkowe o charakterze cywilnoprawnym (czyli nie administracyjnym, finansowym, podatkowym). Spadek tworzą prawa majątkowe − np. własność (ruchomości i nieruchomości), co do zasady środki pieniężne, użytkowanie wieczyste, służebności gruntowe, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, oraz przede wszystkim wierzytelności, także przyznane rolnikowi decyzją należności z tytułu płatności obszarowej, płatności cukrowej etc. Spadek tworzą także obowiązki majątkowe czyli zwłaszcza długi będące odpowiednikami wierzytelności, w tym także koszty pogrzebu.
Nie wchodzą w skład spadku − nie dziedziczy się (wyliczenie nie ma charakteru wyczerpującego):
- prawa i obowiązki ściśle związane z osobą zmarłego: np. w umowie o dzieło − namalowanie obrazu przez artystę X, w umowie zlecenia − dokonanie czynności prawnej przez zleceniobiorcę, którego dający zlecenie obdarza szczególnym zaufaniem, ponadto w razie śmierci przyjmującego zlecenie umowa zlecenia (wygasa), obowiązek alimentacyjny wynikający ze stosunków rodzinnoprawnych, renta, prawo dożywocia, służebność mieszkania, emerytura, renta, świadczenia z opieki społecznej (w zakresie świadczeń jeszcze niewymagalnych – to znaczy takich, których okres płatności jeszcze nie nadszedł. Świadczenia już wymagalne, ale jeszcze nie pobrane przez spadkodawcę podlegają dziedziczeniu, zadośćuczynienie za szkodę na osobie (spowodowanie kalectwa, choroby, uszkodzenie ciała) – chyba, że roszczenie spadkobiercy zostało uznane na piśmie, lub spadkodawca zdążył wytoczyć pozew za życia);
- prawa, które z chwilą śmierci spadkodawcy przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami: np. suma ubezpieczenia, stosunek najmu lokalu, środki zgromadzone na rachunku członka otwartego funduszu emerytalnego;
- spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego;
- umowa agencyjna (umowa zawarta na warunkach zlecenia) – wygasa w przypadku śmierci agenta, wobec śmierci dającego zlecenie nie następuje jej wygaśnięcie;
- obowiązek zapłaty grzywien i kar pieniężnych orzeczonych względem spadkodawcy